ΙΕΡΑ.ΜΟΝΗ ΑΓΙΑΣ ΤΡΙΑΔΟΣ ΛΑΡΙΟΥΣ ΑΙΑΝΗ ΚΟΖΑΝΗΣ

Μοναχός Ιλαρίωνας

Μία αποψη τής Μονής εξωτερικά

Ιερά Μονή Αγίας Τριάδος Λαριούς στην Κοζάνη
Το μοναστήρι της Λαριούς βρίσκεται σαράντα (40) περίπου χιλιόμετρα ΝΔ της Κοζάνης και δεκαπέντε (15) περίπου χιλιόμετρα από την Αιανή, κοντά στην αριστερή όχθη του Αλιάκμονα. Βουνά δασωμένα με πυκνά και ψηλά δέντρα, λόφοι κατάφυτοι από αγκαθωτά πουρνάρια, κέδρα και άλλους θάμνους στολίζουν και ομορφαίνουν τον περιβάλλοντα ευρύτερο χώρο του μοναστηριού. Ανάμεσα στα βουνά και τους λόφους σχηματίζεται μια κοιλάδα, την οποία διασχίζει ο ποταμός Αλιάκμονας, που με μεγαλοπρέπεια ξεπροβάλλει ανάμεσα από ένα άγριο φαράγγι ΝΔ της Μονής. Πυκνά και ψηλά πλατάνια και άλλα υδρόβια δέντρα καλύπτουν την αριστερή όχθη του Αλιάκμονα και με το φύλλωμά τους δημιουργούν μια πλούσια σκιά, που δροσίζει και ξεκουράζει τους περαστικούς διαβάτες, καθώς και τους προσκυνητές του μοναστηριού κατά την καλοκαιρινή περίοδο. Το μοναστήρι της Αγίας Τριάδας είναι από τα παλιά χρόνια γνωστό στην ευρύτερη περιοχή της Κοζάνης και των Σερβίων με το όνομα Ιλαρίων ή Λαριού. Μένει άγνωστο μέχρι σήμερα γιατί πήρε αυτήν την ονομασία. Υπάρχουν διάφορες εκδοχές και απόψεις για το ζήτημα αυτό, χωρίς όμως να το φωτίζουν επαρκώς και να δίνουν μια ξεκάθαρη απάντηση. Άγνωστος παραμένει επίσης ο χρόνος ιδρύσεως του μοναστηριού.

Η είσοδος τής Μονής - η Φωτογραφία είναι από τό 1975

ΔΑΣΚΑΛΟΣ ΑΓΙΟΓΡΑΦΟΣ ΛΑΜΠΡΟΠΟΥΛΟΣ ΧΡΗΣΤΟΣ

Δάσκαλος στήν Αγιογραφία καί καλός γνώστης στά μυστικά της,είναι ο Λαμπρόπουλος Δ.Χρήστος. Γαννηθηκε στίς 30 Απριλίου 1960 στήν Αγία Παρασκευή Κοζάνης,τό 1974 σπούδασε Βυζαντινή Αγιογραφία στόν Αγιογραφικό Οίκο ΠΧΩΜΑΙΩΝ στής Καρυές τού Αγίου Ορους, γιά δύο χρόνια & καί στόν Αγιογραφικό Οίκο ΑΒΡΑΑΜΑΙΩΝ στή Νέα Σκήτη Αγίου Ορους μέχρι τό 1980 μαθήτευσε στήν Κοζάνη κοντά στόν Αγιογράφο Λάμπρου Ανδρέα. Μετά τό 1980 στήν Θεσ/νίκη μαθήτευσε καί συνεργάστηκε μέ τόν γνωστό Αγιογράφο Βουτσινά Χριστοφάνη, μέ τόν οποίο καί συνεργάζεται ακόμη. Τό 1993 μετακόμισε στόν Κρόκο Κοζάνης εδώ ζεί καί εργάζεται,διαθέτει υπερσύγχρονο στούντιο αγιογραφίας στό οποίο περνάει τίς περισσότερες ώρες του δημιουργώντας. Αγιογραφίες του βρείσκουμε σέ πολλές εκκλησίες καί εξωκκλήσια τού Μητροπολιτικού Ναού Αγίας Παρασκευής,Λαγκαδά Θεσ/νίκης,Ι.Ν.Κοιμήσεως τής Θεοτόκου,Λαγκαδάς Θεσ/νίκης,Ι.Ν.Αναλήψεως Θεσ/νίκης,πολλούς Ναούς σέ Πέλλα,Κοζάνη,Σέρβια. Στήν Μεγάλη Βρετανία,καί στήν Γερμανία πολλές αγιογραφίες κοσμούν ναούς ,οπως στό Λονδίνο Ι.Ν.Αγίου Νικολάου,Ι.Ν.Αγ.Τριάδος Ιεράς Μητρόπολης Βόννης,στό Αμβούργο,Ντόρτμουντ,Στουτγκάρδη,Κολονία ,Ααχεν,καί Ανόβερου.

Εργα του έχουν εκτεθεί σέ εκθέσεις στόν οικισμό Καισαρειας,στο Μουσείο Αιανής,στό Οικομενικό Πατριαρχειο Κωνσταντινουπόλεως καί στήν Νέα Υόρκη Αμερικής.

Εδώ τόν βλέπουμε στό στούντιο τήν ωρα τής εργασίας πάνω στόν καμβά

Eνα έργο πού θά κοσμήσει κάποιον ιερό ναό τής περιοχής ( Τηλ.2461064101-12 )

Εδώ είναι ετοιμο ενα τμημα τού  συνολικου εργου


Dora Alexiou Νίκο πολλά συγχαρητήρια για την προβολή αυτού του αξιόλογου καλλιτέχνη της αγιογραφίας που εδώ και πάρα πολλά χρόνια στολίζει με την αγιογραφία του εκκλησίες σε όλη την Ελλάδα και σε αρκετές πόλεις της Ευρώπης απο αυτά που γνωρίζω. Να είναι υγειείς και να συνεχίζει το έργο του με ακόμη μεγαλύτερο ζήλο στο μέλλον. Τα καλύτερα στον ίδιο και στην οικογένειά του.Τζίμος

ΜΟΝΗ ΖΑΒΟΡΔΑΣ ΟΡΟΣ ΚΑΛΛΙΣΤΡΑΤΟ ΓΡΕΒΕΝΩΝ

IEΡΑ ΜΟΝΗ ΖΑΒΟΡΔΑΣ
Απέχει από τη Δεσκάτη 5 χλμ. καί περίπου 20 λεπτά. Το μοναστήρι του Αγίου Νικάνορα βρίσκεται στο όρος Καλλίστρατο Γρεβενών (το όρος πήρε το όνομα του από ένα μοναχό πού ασκήτευσε το 12 αιώνα εκεί). Είναι γνωστό σε όλο τον κόσμο της Δυτικής Μακεδονίας ως «ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΖΑΒΟΡΔΑΣ». Το όνομα οφείλεται στό χωριό που υπήρχε άλλοτε πλησίον του Μοναστηριού. Το Ιστορικό Μοναστήρι προβάλλει από μακριά εις την κορυφή του δασωμένου και καταπράσινου Καλλίστρατου ως ένα μικρό λευκό κάστρο. Ενα πολύ υψηλό τοίχος το περικλείει και το καθιστά απόρθητο. Την τεχνική οχύρωση του συμπληρώνει η οχυρά θέση του βουνού, οι πλευρές, εκτός από τη Β.Α, είναι απόκρημνες και περιβρέχονται από τον ορμητικό και αδιάβατο Αλιάκμονα ποταμό. Η Β.Α πλευρά είναι η μόνη προσιτή και από αυτήν ανεβαίνει ο δρόμος προς το Μοναστήρι. Διοικητικά υπάγεται στα Γρεβενά, εκκλησιαστικά στην Ιερά Μητρόπολη Γρεβενών.

Μακρινό πλάνο τής Μονής Ζάβορδας

Μέρος τής Μονής εξωτερικά

Η σκήτη τού Αγίου Νικάνωρος

ΙΔΡΥΣΗ ΤΗΣ ΜΟΝΗΣ Κατά τους Πρώτους χρόνους της Τουρκοκρατίας ο ιδρυτής και πρώτος ηγούμενος της Πατριαρχικής Ιεράς Μονής Ζάβορδας Γρεβενών είναι ο Μέγας ασκητής και μοναχός όσιος Νικάνωρ (1491-1549). Προτού ιδρύσει το μοναστήρι ασκήτευσε σε ασκηταριό που σώζεται μέχρι σήμερα (πλησίον της Μονής), εν κόποις, αγρυπνίες, εν νηστείες 16 χρόνια . Το έτος 1534 «έκτισε την σεβάσμιο Μονή με πύργους στερεούς» για να υμνεί και να δοξάζεται το όνομα της Αγίας Τριάδος και ταυτοχρόνως να προστατεύεται από τους ληστές και τους κακοποιούς της εποχής εκείνης… Υπήρξε Αγία μορφή των δύσκολων εκείνων χρόνων. Ωφέλησε, δίδαξε και παρηγόρησε τόσο με το Άγιο παράδειγμα του όσο και με την προσευχή του και τη δύναμη της πίστεως του τους σκλαβωμένους Έλληνες της περιοχής του αλλά και της εποχής του.

ΜΕΤΕΩΡΑ ΕΝΑ ΘΑΥΜΑ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ ΚΑΙ ΔΕΟΥΣ

( Ιερά Μονή Μεταμορφώσεως του Σωτήρος ).
Στον ψηλότερο και μεγαλύτερο σε έκταση βράχο βρίσκεται η Ιερά Μονή Μεγάλου Μετεώρου (Μεταμορφώσεως του Σωτήρος Χριστού),  ιδρύθηκε  το 1340 από τον Αγιο Αθανάσιο τον Μετεωρίτη (1302-1380) -μεγάλη ασκητική φυσιογνωμία που οργάνωσε το πρώτο ιερό κοινόβιο των Αγίων Μετεώρων. Διάδοχος του Αγίου Αθανασίου υπήρξε ο όσιος Ιωάσαφ (1350-1423) -πρώην βασιλεύς Ιωάννης Ούρεσης Παλαιολόγος.

( Ιερά Μονή Βαρλαάμ ).
 Αρκετά μικρότερος στο πλάτωμά του, πολύ κοντά στον μεγάλο πλατύλιθο, στέκει ο βράχος της Ιεράς Μονής Βαρλαάμ, που κατά την παράδοση πρωτοκατοικήθηκε από τον ασκητή Βαρλαάμ τον 14ο αι. Ιδρύθηκε το 1517/18 όταν εγκαταστάθηκαν εκεί οι αυτάδελφοι όσιοι Θεοφάνης (+1544) και Νεκτάριος (+1550) οι Αψαράδες, που κατάγονταν από τα Γιάννενα. Το μεγαλόπρεπο αγιορείτικου τύπου καθολικό της μονής, αφιερωμένο στους Αγίους Πάντες, κτίστηκε το 1542. Ο κυρίως ναός τοιχογραφήθηκε το 1548 από τον Θηβαίο ζωγράφο Φράγκο Κατελάνο κι έχει όλα τα χαρακτηριστικά της εικονογραφίας του: την αφηγηματική λεπτομέρεια και ανάλυση των ιστορικών γεγονότων και τον έντονο ρεαλισμό. Ο νάρθηκας τοιχογραφήθηκε το 1566 από τους αυταδέλφους Θηβαίους ζωγράφους Γεώργιο και Φράγκο Κονταρή.

( Ιερά Μονή της Αγίας Τριάδος ).
Μεγαλόπρεπη, επιβλητική και απότομη, φωλιάζει η Ιερά Μονή της Αγίας Τριάδος. Η μονή πρωτοκτίστηκε το 1438 από τον μοναχό Δομέτιο. Από έγγραφο του ηγεμόνα Συμεών Ούρεση - Παλαιολόγου, ωστόσο, προκύπτει ότι η Αγία Τριάδα ήταν ήδη το 1362 οργανωμένο μοναστήρι. Ο σημερινός κυρίως ναός ανεγέρθηκε περί το 1476 και είναι μικρός σταυροειδής δικιόνιος ναός με κεντρικό τρούλλο στη στέγη του.  Το παλιό ξυλόγλυπτο τέμπλο με τις παλαιές και αξιόλογες εικόνες εκλάπη το 1979. Ο ευρύχωρος θολοσκέπαστος εσωνάρθηκας κτίστηκε το 1689 και τοιχογραφήθηκε το 1692.

( Ιερά Μονή του Αγίου Στεφάνου ).
Με θέα στον απέραντο θεσσαλικό κάμπο, πάνω από την Καλαμπάκα, στέκει η ευκολότερα προσπελάσιμη αγιομετεωρίτικη Ιερά Μονή του Αγίου Στεφάνου -με την πολυμελή και δραστήρια γυναικεία αδελφότητα, η οποία, παράλληλα με το πλούσιο πνευματικό και φιλανθρωπικό έργο της, έχει και αξιοθαύμαστο ανακαινιστικό και οικοδομικό έργο στη μονή. Η απαρχή της μοναστικής ζωής στον αγιοστεφανίτικο βράχο ανάγεται στο 1192 (επιγραφή Ιερεμία). Ως επίσημοι κτίτορες της Μονής τιμώνται οι Όσιοι Αντώνιος (πρώτο μισό 15ου αι.) και Φιλόθεος (μέσα του 16ου αι.). Ο μικρός κατανυκτικός ναός του Αγίου Στεφάνου, που είναι μία μονόκλιτη βασιλική, κτίστηκε το 1350. Το 1545 ο ναΐσκος επεκτάθηκε και ανακαινίστηκε εν μέρει στην ιστόρηση, δια χειρός Νικολάου ιερέως. Ο σημερινός Ναός του Αγίου Χαραλάμπους (1798), είναι αγιορείτικου τύπου και κοσμείται με θαυμάσια ξυλόγλυπτα. Ο Ναός βομβαρδίστηκε το 1943 και τα τελευταία χρόνια επισκευάστηκε και ιστορείται από τον επιφανή σύγχρονο αγιογράφο κ. Βλάση Τσοτσώνη. Η Τιμία Κάρα του Αγίου Χαραλάμπους, που φυλάσσεται στον Ναό του, επιτελεί και στις μέρες μας πολλά θαύματα.

( Ιερά Μονή Ρουσάνου ).

Στό κέντρο του αγιομετεωρίτικου χώρου η γυναικεία Ιερά Μονή Ρουσάνου καλύπτει το σύνολο του μικρού πλατώματός του. Ιδρύθηκε το 1529, πάνω σε χαλάσματα παλαιότερων εγκαταστάσεων, με κτίτορες τους αυταδέλφους ιερομονάχους οσίους Ιωάσαφ και Μάξιμο, που κατάγονταν από τα Γιάννενα. Η Μονή είναι ένα τετραώροφο χαριτωμένο συγκρότημα που πήρε τη βασική οικοδομική του μορφή κατά την τρίτη δεκαετία του 16ου αι. Το Καθολικό και κελιά βρίσκονται στο ισόγειο, ενώ στους ορόφους βρίσκονται δωμάτια υποδοχής, το Αρχονταρίκι, άλλα κελιά και βοηθητικοί χώροι. Τα τελευταία χρόνια επιτελείται σημαντικό και εκτεταμένο

αναστηλωτικό - ανακαινιστικό έργο στο κτιριακό συγκρότημα της Μονής, από την θεοφιλή και φίλεργη αδελφότητα.
Ο ναός της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος κτίστηκε εκ θεμελίων στη σημερινή του μορφή επί ερειπωμένου και αφανισμένου από τη φθορά του χρόνου και την εγκατάλειψη παλαιού καθολικού της μονής, περί το 1530 και είναι αγιορείτικου τύπου. Η αγιογράφησή του (1560) είναι από τα σημαντικότερα και λαμπρότερα τοιχογραφικά σύνολα της μεταβυζαντινής εποχής. Οι τοιχογραφίες, που καλύπτουν όλον τον κυρίως ναό και τον νάρθηκα, ανήκουν στην Κρητική Σχολή (κατά την γνώμη ειδικών επιστημόνων στον μαθητή του Θεοφάνη του Κρητός, Τζώρτζη). Στα μέσα του 16ου αι. πρέπει να λειτούργησε στην Μονή βιβλιογραφικό εργαστήριο.
Αν και ο ναός της Μονής είναι αφιερωμένος στην Μεταμόρφωση του Σωτήρος, με ιδιαίτερη μεγαλοπρέπεια και ευλάβεια τιμάται και πανηγυρίζετε η μνήμη της Αγίας Βαρβάρας (4 Δεκεμβρίου), της οποίας υπάρχει μικρό παρεκκλήσιο.

( Ιερά Μονή του Αγίου Νικολάου ).

Κοντά στο χωριό Καστράκι -κι ανάμεσα στα ερειπωμένα μοναστήρια Προδρόμου, Αγίας Μονής και Παντοκράτορος- πολυόροφη, κομψή και αρχοντική στον στενόχωρο βράχο της, βρίσκεται η ανδρώα Ιερά Μονή του Αγίου Νικολάου Αναπαυσά. Ο οργανωμένος μοναχικός βίος στην Μονή ανάγεται στις πρώτες δεκαετίες του 14ου αι. Το μοναστήρι ανακαινίστηκε ριζικά στις αρχές του 16ου αι., οπότε και ανεγέρθηκε εκ θεμελίων ο ναός του Αγίου Νικολάου. Στον δεύτερο όροφο βρίσκεται το καθολικό της Μονής (μικρός μονόχωρος ναός, σχεδόν τετράγωνος, με μικρό τρούλλο στο κέντρο της στέγης), που αγιογραφήθηκε το 1527 από τον περίφημο Κρητικό ζωγράφο Θεοφάνη Στρελίτζα

(+1559), τον επιλεγόμενο Μπαθά, ιδρυτή της Κρητικής Σχολής στην βυζαντινή αγιογραφία.
Οι τοιχογραφίες του ναού του Αγίου Νικολάου είναι το παλαιότερο ενυπόγραφο έργο του Θεοφάνη και φέρει την προσωπική σφραγίδα με όλα τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της ανεπανάληπτης τέχνης του μεγάλου αγιογράφου: ευγένεια, ζωντάνια, δροσερότητα, πλαστικότητα, μαλακούς και φωτεινούς τόνους και γενικά υψηλή ποιότητα και τελειότητα στο σχεδιασμό και στη χρωματική απόδοση των μορφών - γνωρίσματα που τελικά αποκρυσταλλώθηκαν στα μεγάλα τοιχογραφικά σύνολα της ωριμότητάς του στις αγιορείτικες μονές Μεγίστης Λαύρας και Σταυρονικήτα.Στον πρώτο όροφο βρίσκεται η κρύπτη και το παρεκκλήσιο του Αγίου Αντωνίου, στους τοίχους του οποίου διατηρούνται υπολείμματα παλαιών τοιχογραφιών (14ου αι.) και στον τελευταίο όροφο βρίσκονται η παλαιά Τράπεζα (με τοιχογραφίες), που σήμερα χρησιμεύει ως επίσημος χώρος υποδοχής, το Οστεοφυλάκιο και το παρεκκλήσιο του Αγίου Ιωάννου σήμερα χρησιμεύει ως επίσημος χώρος υποδοχής, το Οστεοφυλάκιο και το παρεκκλήσιο του Αγίου Ιωάννου Προδρόμου.

ΑΓΙΟΝ ΟΡΟΣ ( ΤΟ ΦΩΤΕΙΝΟ ΛΙΚΝΟ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ )

1). Μονή Ζωγράφου, χτισμένη σε δασώδη τοποθεσία, μισή ώρα από τη θάλασσα, τον 10ο αιώνα από το μοναχό Γεώργιο, ζωγράφο στο επάγγελμα, απ’ όπου προήλθε και το όνομά της. Τιμάται στη μνήμη του Αγίου Γεωργίου και μεταξύ των κειμηλίων της είναι και η χειροποίητη εικόνα του Αγίου Γεωργίου. Στη μονή αυτή μονάζουν συνήθως μοναχοί που κατάγονται από τη Βουλγαρία.
2). Μονή Κωνσταμονίτου, χτισμένη μέσα στο δάσος, 25 λεπτά από τη θάλασσα, τον 11ο αιώνα από μοναχό που ήρθε από την Κασταμανή της Παφλαγονίας. Το σημερινό μοναστήρι όμως είναι του 19ου αιώνα γιατί καταστράφηκε επανειλημμένα και χτίστηκε για τέταρτη φορά το 1867. Τιμάται στη μνήμη του πρωτομάρτυρα Στέφανου.
3). Μονή Δοχειαρίου, χτισμένη δίπλα στη θάλασσα στη νοτιοδυτική πλευρά του Αγίου Όρους το 966 από τον Όσιο Ευθύμιο και, επειδή καταστράφηκε από τους πειρατές, ξαναχτισμένη και τοιχογραφημένη επίσης από ζωγράφους της Κρητικής σχολής το 1578. Τιμάται στη μνήμη των Αρχαγγέλων, αλλά στη μονή τιμάται και η Θεοτόκος με την επωνυμία «Γοργοεπήκοος».
4). Μονή Ξενοφώντα, χτισμένη δίπλα στη θάλασσα, στη βορειοδυτική πλευρά της χερσονήσου τον 10ο αιώνα από τον Όσιο Ξενοφώντα. Είναι γνωστή για τις περίφημες ψηφιδωτές εικόνες του 11ου αιώνα και τις τοιχογραφίες της. Τιμάται στη μνήμη του Αγίου Γεωργίου.
5). Μονή Παντελεήμονος, χτισμένη πάνω στη θάλασσα, στη μέση της παραλίας ανάμεσα στο λιμάνι της Δάφνης και στη Μονή Ξενοφώντα, τον 12ο αιώνα από Ρώσους μοναχούς. Το μοναστήρι, που είναι σα μια μικρή πολιτεία, έχει στη μέση το ναό της Αγίας Σκέπης που είναι η μεγαλύτερη εκκλησία του συγκροτήματος με 8 τρούλους και το καμπαναριό της έχει 33 καμπάνες. Τιμάται στη μνήμη του Αγίου Παντελεήμονα.
6). Μονή Ξηροποτάμου, χτισμένη σε μικρό οροπέδιο πάνω από τη Δάφνη (το κύριο λιμάνι του Αγίου Όρους) στη νοτιοδυτική πλευρά του Αγίου Όρους τον 10ο αιώνα από τον Όσιο Παύλο και τοιχογραφημένη στο τέλος του 18ου αιώνα. Τιμάται στη μνήμη των Αγίων Τεσσαράκοντα Μαρτύρων. Η μονή έχει δεκαέξι παρεκκλήσια και διαθέτει τη μεγαλύτερη συλλογή εικόνων. Μεταξύ των κειμηλίων της συγκαταλέγεται και ένα μεγάλο τεμάχιο Τιμίου Ξύλου, δώρο του Κωνσταντίνου του Πορφυρογέννητου.
7). Μονή Σίμωνος Πέτρας, χτισμένη σαν πύργος πάνω σ’ ένα βράχο ακριβώς πάνω από τη θάλασσα, με υψόμετρο 330 μέτρων, τον 14ο αιώνα από το μοναχό Σιμών. Έχει επτά ορόφους και δίπλα της ακριβώς βρίσκεται το υδραγωγείο του μοναστηριού, λίγο δε δεξιότερα το μεγαλύτερο φωτοβολταϊκό πάρκο του Αγίου Όρους που τροφοδοτεί με ηλιακή ενέργεια το μοναστήρι. Τιμάται στη μνήμη της Γέννησης του Χριστού.
8). Μονή Οσίου Γρηγορίου, χτισμένη πάνω στη θάλασσα τον 13ο αιώνα από τον Όσιο Γρηγόριο στη θέση που στην αρχαιότητα ήταν χτισμένος ο ναός του Ποσειδώνα. Είναι το καλύτερα οργανωμένο μοναστήρι και λίγο ψηλότερα απ’ αυτό βρίσκεται η δεξαμενή νερού ενώ αρκετά ψηλότερα ορισμένα συστήματα ενέργειας. Τιμάται στη μνήμη του Αγίου Νικολάου.
9). Μονή Διονυσίου, χτισμένη σε βράχο ύψους 80 μέτρων, κοντά στη θάλασσα, στη νοτιοδυτική πλευρά του Αγίου Όρους τον 14ο αιώνα από τον Όσιο Διονύσιο. Καταστράφηκε από πυρκαγιά το 1535 και ξανακτίσθηκε από τον θεοβόδα Ιωάννη Πέτρο από τη Μολδαβία, διακοσμήθηκε δε με τοιχογραφίες Κρητών ζωγράφων στα μέσα του 16ου αιώνα. Τιμάται στη μνήμη του Γενεσίου του Τιμίου Προδρόμου.
10). Μονή Αγίου Παύλου, το νοτιότερο μοναστήρι στη δυτική πλευρά της χερσονήσου, χτισμένο στους πρόποδες του Άθω, τον 10ο αιώνα στη θέση που το 337 υπήρχε η μονή των Εισοδείων της Θεοτόκου. Είναι το πιο παραδοσιακό μοναστήρι και το καθολικό της μονής είναι όλο από σκαλιστό μάρμαρο.
11. Μονή Μεγίστης Λαύρας, χτισμένη στη βορειοανατολική πλευρά του Όρους και θεμελιωμένη το 963 από τον Όσιο Αθανάσιο τον Αθωνίτη. Τιμάται στη μνήμη του Οσίου Αθανασίου. Στην αυλή της Μεγίστης Λαύρας είναι χτισμένο παρεκκλήσι στο οποίο στεγάζεται η εικόνα της Θεοτόκου, η επιλεγόμενη Κουκουζέλισσα.
12). Μονή Καρακάλλου, χτισμένη σε πλαγιά της βορειοανατολικής πλευράς του Αγίου Όρους, μισή ώρα από τη θάλασσα. Η ύπαρξή της μαρτυρείται από τον 11ο αιώνα. Αργότερα ερημώθηκε για να ξανακτισθεί το 1294 από τον Ανδρόνικο ΙΙ Παλαιολόγο. Τον 16ο αιώνα την ανακαίνισε ο ηγεμόνας της Βλαχίας Ιωάννης Πέτρος Ραρές και η κόρη του Ρωξάνδρα εξαγόρασε τα μετόχια της μονής. Τιμάται στη μνήμη των Αγίων Αποστόλων Πέτρου και Παύλου.
13). Μονή Φιλοθέου, χτισμένη το 972, λίγο βορειότερα της μονής Καρακάλλου σε υψόμετρο 300 μέτρων, που λίγο παλαιότερα ονομαζόταν μονή της Φτέρης. Τιμάται στη μνήμη του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου.
14. Μονή Ιβήρων, χτισμένη κοντά στη θάλασσα, στη μέση περίπου της βορειοανατολικής πλευράς του Αγίου Όρους το 980 από Ίβηρες (Γεωργιανούς) μοναχούς, μαθητές του Οσίου Αθανασίου του Αθωνίτη. Τιμάται στη μνήμη της κοιμήσεως της Θεοτόκου. Σε παρεκκλήσι στην αυλή της μονής φυλάγεται η εικόνα της Παναγίας της Πορταϊτισσας.
15). Μονή Κουτλουμουσίου, χτισμένη δίπλα στις Καρυές, στο μέσο της Αγιορείτικης χερσονήσου το 1334 (πιθανότατα πάνω σε ήδη υπάρχον κτίσμα από το 988) από μοναχό της ηγεμονικής οικογένειας των Κουτλουμούς, που ήταν Σελτζούκοι Τούρκοι. Τιμάται στη μνήμη της Μεταμορφώσεως του Χριστού. Αξιόλογο κειμήλιο της μονής είναι η εικόνα της Θεοτόκου Φοβεράς Προστασίας σε παρεκκλήσι του καθολικού της μονής.
16). Μονή Σταυρονικήτα, χτισμένη πρώτα σαν κελί τον 10ο αιώνα ενώ τον 11ο αιώνα χτίστηκε και ο πύργος της. Σαν μοναστήρι αναγνωρίστηκε το 1544 και ζωγραφίστηκε από τον περίφημο ζωγράφο της Κρητικής σχολής Θεοφάνη. Τιμάται στη μνήμη του Αγίου Νικολάου.
17). Μονή Παντοκράτορος, χτισμένη σε βραχώδη χερσονησίδα στη βορειοανατολική πλευρά του Αγίου Όρους τον 14ο αιώνα από τους αδελφούς Αλέξιο και Ιωάννη, αξιωματούχους της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Τιμάται στη μνήμη της Μεταμορφώσεως του Χριστού. Μεταξύ των κειμηλίων της ονομαστή είναι η εικόνα της Παναγίας Γερόντισσας.
18). Μονή Βατοπεδίου, χτισμένη σε όρμο της βορειοανατολικής πλευράς του Αγίου Όρους στο τέλος του 10ου αιώνα από μαθητές του Οσίου Αθανασίου του Αθωνίτη. Τιμάται στη μνήμη του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου. Είναι το μεγαλύτερο και επιβλητικότερο οικιστικό σύνολο του Αγίου Όρους με τοιχογραφίες του 14ου και ψηφιδωτά του 11ου αιώνα, καθώς και πολλά κειμήλια.
19). Μονή Εσφιγμένου, η βορειότερη στην ανατολική πλευρά της χερσονήσου, χτισμένη, πιστεύεται, από το μοναχό Θεόκτιστο τον 10ο αιώνα. Τιμάται στη μνήμη της Ανάληψης του Χριστού.
20). Μονή Χελανδαρίου, χτισμένη σε δασώδη τοποθεσία της βορειοανατολικής πλευράς του Αγίου Όρους, μισή ώρα από τη θάλασσα. Ιδρύθηκε τον 10ο αιώνα από το μοναχό Γεώργιο και παραχωρημένη το 1198 στο Σέρβο ηγεμόνα Στέφανο Νεμάνια και στο γιο του Ράτσκο, οι οποίοι έγιναν μοναχοί με τα ονόματα Συμεών και Σάββας αντίστοιχα. Από τότε στη μονή αυτή μονάζουν μοναχοί που κατάγονται συνήθως από τη Σερβία. Τιμάται στη μνήμη των Εισοδίων της Θεοτόκου. Μεταξύ των κειμηλίων της μονής είναι η εικόνα της Παναγίας Τριχερούσας.

ΘΡΗΣΚΕΙΑ Η ΣΧΕΣΗ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΜΕ ΤΟ ΘΕΙΟ

.

Η σχέση του ανθρώπου με το Θείο ονομάζεται θρησκεία. Είτε δεχθούμε τη λατινική ετυμολόγηση της λέξης, (religare/relegere=συνδέομαι εννώνομαι), είτε την ελληνική(θρώσκω =αναβαίνω).σε κάθε περίπτωση υποδηλώνεται ο σχεσιακός χαρακτήρας της θρησκείας: ανάμεσα σε θείο και ανθρώπινο, υπερφυσικό-φυσικό, υπερβατικού-ενδοσκομικού, πνευματικού-υλικού, ψυχικού-φυσικού, ατομικού-κοινωνικού. Για την ύπαρξη της θρησκείας απαιτούνται δύο όροι: το θείο και το ανθρώπινο. Η σχέση της θρησκείας και του ανθρώπου είναι αμφίδρομη και αμφίπλευρη, χωρίς να γίνεται μονόπλευρη και μονοσήμαντη.Τα τρία συστατικά της θρησκείας είναι η πίστη, η λατρεία και το ήθος. Α)Πίστη: η εμπιστοσύνη του ανθρώπου στο Υπερβατικό. Η πίστη αυτή καταγράφεται σε κείμενα και αποτυπώνεται σε μνημεία τέχνης. Η στοχαστική επεξεργασία της πίστης είναι η Θεολογία. Η θεσμοποίηση της πίστης είναι το Δόγμα και το σύμβολο της πίστης. Β) Λατρεία: το σύνολο των λεγομένων και πραττομένων της θρησκεύουσας κοινότητας όπως αυτά ενσαρκώνονται στην αρχιτεκτονική, τη διακόσμηση και τη μουσική επένδυση. Γ) Ηθος: η πίστη έχει ως επακόλουθο ένα δεσμευτικό ήθος: τρόπος ζωής ορισμένος και οριοθετημένος.

«Η χάρις του εξ εμού τεχθέντος ειή δι’ εμού μετ’ αυτών»

O Ευαγγελιστής Λουκάς αισθάνθηκε την επιθυμία να ζωγραφίσει την Παναγία και γι’ αυτό την επισκέφτηκε στο σπίτι της, και της το ζήτησε και «πήρε την ευλογία της». Τότε άγγελος Κυρίου, του έδωσε τρία ξύλα και ο Λουκάς τα πήρε και έφυγε χωρίς να ρωτήσει «τι; πως; και γιατί;». Όταν τελείωσε την εικόνα την οποία έκανε με χρώματα επάνω στο ένα από τα τρία ξύλα που πήρε από τον άγγελο, πήγε να την δείξει στην Παναγία για να ακούσει την άποψή της. Εκείνη (η Παναγία), είδε την εικόνα και του είπε ότι ήταν πολύ καλή, όμως είχε ένα έλλειμμα πολύ σημαντικό. Εικονιζόταν μόνη της, δεν είχε ζωγραφίσει ο Λουκάς τον Ιησού Χριστό, βρέφος. Ο Ευαγγελιστής κατάλαβε και έφυγε για να κάνει άλλη εικόνα. Η εικόνα αυτή βρίσκεται στη Ι.Μ. Παναγία Σουμελά του Βερμίου, που είναι περιοχή ποντίων, ζωγραφισμένη η Παναγία και με τον Ιησού Χριστό (που πιθανόν, να προστέθηκε αργότερα από τον Λουκά). Όταν ο Λουκάς τελείωσε και την δεύτερη εικόνα, την οποία έκανε με κερί και μαστίχα στο ένα από τα δύο ξύλα που έμειναν από αυτά που του έδωσε ο άγγελος, πήγε πάλι να την δείξει στην Παναγία. Όμως η Παναγία του υπέδειξε ότι είχε κάνει πάλι κάποιο λάθος· την είχε κάνει να είναι δεξιοκρατούσα, δηλαδή να κρατάει δεξιά το θείο βρέφος (τον Χριστό). Αυτή η δεύτερη εικόνα του Ευαγγελιστού Λουκά, σήμερα βρίσκεται στο Μοναστήρι του Μεγάλου Σπηλαίου των Καλαβρύτων, το οποίο ιδρύθηκε (362 μ.Χ.) στον τόπο εκείνο, στον οποίο είχε βρεθεί κατά θαυμαστό τρόπο η εικόνα αυτή. Τελικά ο Ευαγγελιστής Λουκάς έκανε με χρυσό και ασήμι στο τελευταίο ξύλο που είχε μείνει, την τρίτη εικόνα, και την έδειξε στην Παναγία, χωρίς αυτή να βρει κάποιο λάθος και τότε είπε: «Η χάρις του εξ εμού τεχθέντος ειή δι’ εμού μετ’ αυτών». Όταν αργότερα ο Λουκάς έφυγε για την Αίγυπτο, πήρε μαζί του και τις τρείς εικόνες. Μετά την κοίμησή του -κατά την παράδοση πάντα- οι τρείς εικόνες μεταφέρθηκαν στην Κωνσταντινούπολη. Κατά την εποχή των εικονομαχιών, επί αυτοκράτορος Λέοντος του Ισαύρου (717-741 μ.Χ.), ο Πατριάρχης με τον κλήρο έβαλαν σε ασημένια θήκη την τρίτη (τελειότερη) εικόνα μαζί με το ιστορικό της σε σημείωμα και την έριξαν στην θάλασσα για να την σώσουν από την μανία των εικονομάχων.

ΕΚΚΛΗΣΙΕΣ ΚΑΙ ΕΞΩΚΛΗΣΙΑ ΤΗΣ ΚΑΙΣΑΡΕΙΑΣ

Εκκλησίες καί εξωκλήσια τής Καισαρειάς.